Stijging burn-outklachten komt door combinatie factoren

De stijging van burn-outklachten komt door een combinatie van diverse factoren zoals hoge taakeisen, weinig steun van de leidinggevende, onvrede met de werk-privé balans, technologische ontwikkelingen (digitalisering), weinig werkzekerheid (bijvoorbeeld vanwege een flexibel contract) en een veranderende aard van het werk. Dat blijkt uit onderzoek door TNO. Staatssecretaris Van ’t Wout (SZW) heeft het eindrapport “Oorzaken, gevolgen en risicogroepen van burn-out” maandag naar de Tweede Kamer gestuurd.

Meerdere, verschillende en gestapelde oorzaken

Burn-outklachten bij werknemers hebben vaak meerdere, verschillende en gestapelde oorzaken, aldus Van ’t Wout. Psychosociale arbeidsbelasting (PSA) is al jaren één van de belangrijkste arbeidsrisico’s en neemt jaar na jaar toe. In veel organisaties is werkstress door werkdruk of ongewenst gedrag een probleem. Langdurige werkstress kan leiden tot burn-out(klachten) en verzuim. Het aantal werknemers met burn-out klachten (1,3 miljoen) is hoog en verzuim door werkstress en werkdruk kost werkgevers per jaar 3,1 miljard euro. Risicosectoren zijn zorg, onderwijs, ICT en industrie.

Oorzaken

Werk wordt door de werknemers het meest genoemd als oorzaak van de ontwikkeling van de burn-outklachten. Voorbeelden zijn onder andere werkdruk, emotionele belasting van het werk en het niet goed functioneren van een leidinggevende.

Deze worden gevolgd door oorzaken verband houdend met persoonskenmerken, zoals perfectionisme of het hebben van een laag zelfvertrouwen en daarna door oorzaken in de privé-sfeer, zoals belangrijke levensgebeurtenissen.

Maatschappelijke oorzaken worden weinig ‘spontaan’ genoemd. Na doorvragen worden deze oorzaken wel herkend, zoals het gevoel hebben 24/7 beschikbaar te moeten zijn, het hebben van een flexibel contract, moordende concurrentie met bijvoorbeeld Aziatische landen en toenemende verzakelijking (minder contact met patiënten of klanten).

Preventie

Vervolgens is werknemers ook gevraagd wat gedaan had kunnen worden om de burn-out(klachten) te voorkómen. Hieruit komt naar voren dat preventie van groot belang is en dat leidinggevenden hierbij een cruciale rol vervullen door actief te signaleren, te luisteren en te handelen. Het voorkómen van klachten en vooral van uitval als gevolg van (burn-out)klachten begint bij het signaleren van klachten en hierover tijdig met de leidinggevende in gesprek gaan.

De organisatie als geheel moet de leidinggevende hierbij ondersteunen en borgen dat er binnen de bedrijfscultuur geen taboe heerst rondom het hebben van psychische klachten. De werknemer heeft zelf ook invloed op het voorkomen van klachten, zoals het tijdig aan de bel trekken bij de leidinggevende en voldoende tijd nemen voor ontspanning en herstel. Daarnaast is de rol van andere arboprofessionals, zoals de bedrijfsarts ook belangrijk.

Handhaving

De Inspectie SZW zal dit jaar extra aandacht hebben voor mantelzorgers, in de leeftijdsgroep 45+. Deze doelgroep kan onder meer te maken krijgen met combinatiedruk en (leeftijds-)discriminatie.

Door het coronavirus is het thuiswerken enorm toegenomen en ontstaan ook nieuwe PSA-risico’s op de werkvloer. Deze risico’s krijgen in 2021 specifieke aandacht vanuit het programma in de vorm van inspecties en gesprekken met diverse branches. Bij een groot aantal bedrijven zal de RI&E en plan van aanpak worden opgevraagd en beoordeeld worden op de beschreven PSA-risico’s van thuiswerk en de omgang met coronamaatregelen op de werkplek.

Pilot Pesten

In 2019 is een pilot gestart om de effectiviteit te toetsen van een cultuur- en gedragsinterventie om pesten op het werk tegen te gaan. Vijf organisaties nemen hieraan deel. Maar begin vorig jaar is de pilot stilgelegd vanwege de corona-maatregelen.

Lees meer: Rijksoverheid

Meer PSA nieuws