Dat was het adagium in de beginperiode van het coronatijdperk. Maar toen was er te weinig testmateriaal. Dat is er inmiddels wel en nu lopen we tegen een ander fenomeen aan: het al dan niet ondergaan van een test is geheel op vrijwillige basis, want niemand kan daartoe verplicht worden. Dus mensen die worden teruggevlogen uit oranje verklaarde gebieden – met een verhoogd risico op coronabesmetting- zijn bij terugkomst op Schiphol niet verplicht een test te ondergaan. Zelfs niet als ze binnen kantoortijd arriveren. De teststraat is immers slechts geopend van 06.00 uur tot 18.00 uur. Ik las dat buiten deze bloktijden toch nog zo’n 13 vluchten uit dergelijke risicogebieden aankwamen. Waarvan dus geen enkele inzittende wordt getest. Maar ook van de reizigers die binnen de bloktijden aankomen laat maar een klein deel zich testen. Het hoeft namelijk niet, dus waarom zou je het dan ook doen? Hoe zit dat eigenlijk in bedrijven? Kan een test daar wel worden verplicht? We zetten onderstaand op een rijtje wat de regels in een bedrijf zijn, ontleend aan “Temperatuur meten mag niet zomaar” van de Autoriteit Persoonsgegeven (AP) en “Mijn werkplek en corona” van de FNV.
Mag de werkgever een werknemer verplichten een coronatest te ondergaan?
Nee, niemand is dat verplicht. Het zou immers een inbreuk betekenen op grondrechten, zoals bescherming van de persoonlijke levenssfeer (art. 10 Grondwet) en de lichamelijke integriteit (ar. 11 Grondwet). Het zou alleen verplicht kunnen zijn, als een wet dat zou toestaan. Maar een dergelijke wet is er nog(?) niet. Sterker nog, het staat ook niet in het wetsvoorstel voor de tijdelijke coronawet. Dat geldt ook voor het meten van de lichaamstemperatuur: die mag de werkgever niet (laten) opnemen om na te gaan of er een corona-indicatie is. Ook dat is te zien als een ontoelaatbare inbreuk op iemands grondrechten. Dat geldt ook voor het meten van de lichaamstemperatuur van bezoekers, zoals vrachtwagenchauffeurs die lading komen lossen.
Overtreding als gegevens worden geregistreerd of geautomatiseerd verwerkt
Volgens de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) zou dit regelmatig gebeuren. Maar organisaties die dit doen zijn in overtreding als zij de gegevens registreren of geautomatiseerd verwerken. Het is op grond van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) verboden om mensen te temperaturen en daarmee hun gezondheidsgegevens te verwerken. Vaak denken werkgevers dat dit met toestemming van de betrokkenen wel mag maar dat is niet het geval.
De ondernemer mag geen doktertje spelen
In een arbeidsrelatie is doorgaans geen sprake van gelijkwaardigheid waardoor een werknemer zich dan onder druk gezet kan voelen om toch toestemming te geven. Daar komt nog bij, dat de ondernemer geen dokter mag spelen. Alleen de bedrijfsarts mag gezondheidstests uitvoeren en medische gegevens van personeel verwerken. Maar als er nu een bezoeker of chauffeur met lading langs komt bij het bedrijf? Dan mag de onderneming ook deze bezoeker of chauffeur niet om toestemming vragen om zijn temperatuur te meten. Ook dan is namelijk geen sprake van gelijkwaardigheid. Als de chauffeur er niet mee in zou stemmen, komt hij in een moeilijke situatie. Zowel de chauffeur als zijn werkgever hebben er immers belang bij dat hij toegang krijgt tot het terrein. De chauffeur zal zich dus gedwongen voelen om toestemming te geven.
De vakbeweging FNV adviseert medewerkers van bedrijven die hun temperatuur meten, om dit bij de ondernemingsraad aan te kaarten en/of bij de functionaris gegevensbescherming (FG), als het bedrijf die heeft. Zo nodig kan de AP worden ingeschakeld om handhavend op te treden.
Duidelijk beleid
Ik moest bij het voorgaande ook denken aan de waarborgen die gesteld worden aan de controletests voor alcohol- en drugs. Het moet dan gaan om werkgevers die een gerechtvaardigd belang hebben bij het afnemen van dergelijke testen. Daarvoor geldt, dat voorafgaand een duidelijk beleid is opgesteld met voldoende waarborgen voor de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de werknemers. Ook moet in de arbeidsovereenkomst expliciet zijn opgenomen, dat de werkgever bevoegd is om dergelijke testen af te nemen. Maar dat moet dan wel gebeuren door iemand die geen directe gezagsverhouding heeft met de werknemer en een geheimhoudingsplicht heeft, zoals de bedrijfsarts. Waarbij test en verwerking van zoveel mogelijk waarborgen zijn voorzien. En -last but not least – de ondernemingsraad moet vooraf schriftelijk met het beleid instemmen.
Meer blogs
Opinie Duurzaamheidscultuur, wat is jouw eigen impact op natuur en klimaat?
Opinie Hoe kun je medewerkers bewust maken van veilig EN duurzaam werken?
Geef een antwoord
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.