Cultuur lijkt een nieuw toverwoord in veiligheidsland. Veel zaken die niet in orde zijn en betrekking hebben op veiligheid worden gerelateerd aan de (veiligheids)cultuur van een bedrijf. Dat kan heel goed zijn, maar wat is die veiligheidscultuur nu eigenlijk? Wanneer het woord veiligheidscultuur opgesplitst wordt, ontstaan er twee woorden: veiligheid en cultuur. In de Dikke van Dalen kan de betekenis van de beide worden gevonden. Allereerst veiligheid, dit betekent: ‘het veilig zijn’. Hiermee hebben we een nieuw woord, veilig, dat ‘vrij van/beschermd tegen gevaar’ betekent. Het tweede woord, cultuur, betekent ‘het geheel van geestelijke verworvenheden’. Hieruit kan dus opgemaakt worden dat veiligheidscultuur betekent: ‘het geheel van geestelijke verworvenheden dat ervoor zorgt dat werknemers vrij van/beschermd tegen gevaar zijn’. Een prachtige volzin waar de werknemers op de vloer niets mee kunnen.
Vele betekenissen
Wanneer je het internet raadpleegt zijn er nog andere manieren waarop uitleg wordt gegeven aan veiligheidscultuur:
• “de houding, waarden, (impliciete) aannames, percepties en gewoonten van de leden van de organisatie met betrekking tot het omgaan met veiligheidsrisico’s” (Werken aan Veiligheids- en Gezondheidscultuur (AI-56), Zwetsloot & Dijkman 2010 – opgenomen in Sdu HSE).
• “een geïntegreerd patroon van individueel en organisatorisch gedrag, gebaseerd op gedeelde waarden en overtuigingen, waarbij voortdurend getracht wordt om risico’s te beheersen, eventuele schade voor de patiënt en medewerkers in het zorgproces zoveel mogelijk te beperken en te leren van (on)veilig handelen” (Handleiding veiligheidscultuur GGZ Nederland)
• ‘het onderdeel van de organisatiecultuur dat is gericht op veiligheid’ (NEN)
Gezamenlijk veiligheidscultuur bepalen
Er zijn nog veel meer definities te vinden, maar het blijkt dat er verschillend wordt gekeken naar veiligheidscultuur. Wat opvalt in de praktijk is dat alle (grotere) bedrijven op een of andere manier bezig zijn met de veiligheidscultuur. Hierbij moet opgemerkt worden dat het bij het ene bedrijf meer is als bij het andere.
Het lijkt mij belangrijk om eerst te bepalen wat nu eigenlijk veiligheidscultuur voor jouw bedrijf inhoudt, voordat we allerlei acties in gang gaan zetten om het te verbeteren. Als we allemaal op dezelfde manier kijken naar het onderwerp, kunnen we ook gezamenlijk proberen de beleving te veranderen. Maar zoals met zoveel zaken: zoveel mensen, zoveel meningen. Het allerbelangrijkste blijft toch dat iedereen weer gezond naar huis kan na een dag (hard) werken.
Cor Slagter is hoger veiligheidskundige bij Arboco Veiligheid & Advies
Meer informatie over veiligheids- en gezondheidscultuur? Ga naar Sdu HSE.
Heeft u nog geen abonnement op Sdu HSE en bent u nieuwsgierig naar dit online platform? Vraag hier een gratis demo aan!
