In december 2019, in de Chinese stad Wuhan, vond er een uitbraak plaats van een nieuw type Coronavirus, waarvan de maatschappelijke gevolgen inmiddels ruimschoots bekend zijn. Wat minder bekend is, en waar we vervolgens minder bij stilstaan, zijn de gevolgen voor zorgmedewerkers. Niet alleen lopen zorgmedewerkers een groter risico om besmet te raken, ook staan zorgmedewerkers continu onder mentale ‘hoogspanning’ sinds de uitbraak en hiermee gepaard de enorme behoefte aan gezondheidszorg. Mede hierdoor is er recentelijk een wetenschappelijke gepubliceerd waarin onderzoek werd gedaan naar de mentale gezondheid van zorgmedewerkers, actief in de frontlinie van het Coronavirus. Ik kan u alvast verklappen dat een, desalniettemin gewaardeerd, applaus geen oplossing biedt voor de problematiek. In dit blog worden de resultaten van deze studie besproken. In een ander blog dat snel zal volgen worden, eveneens op basis van een recentelijke wetenschappelijk studie, strategieën besproken die mogelijk bijdragen aan het voorkomen of reduceren van mentale problemen onder zorgmedewerkers.
De indirecte impact van het Coronavirus
Voor het algemene publiek zijn de gevolgen van het Coronavirus inmiddels welbekend. Van lege schappen in de supermarkt tot overlijdensgevallen. Ook is het bekend dat het virus, onder andere door isolatie en quarantainemaatregelen, een negatieve bijdrage levert aan eenzaamheid en depressie. Wat minder bekend is, zijn de gevolgen van het Coronavirus voor de mentale toestand en weerbaarheid van onze zorgmedewerkers. Zij, die tijdens deze uitzonderlijke periode ons steeds maar van dienst blijven zijn, lijden mogelijk onder de nog-altijd-toenemende vraag aan zorg. Wetenschappers uit de meest prominente risicogebieden, China en Italië, maken zich vooral zorgen over de mentale gezondheid van zorgmedewerkers, hetgeen aanleiding was om een grootschalige studie te verrichten, met als doel meer inzicht te verkrijgen in hoe het Coronavirus een impact heeft op de mentale gezondheid van zorgmedewerkers.
Onderzoek op afstand
Om bovengenoemd doel te bereiken werd een online (wel zo veilig, maar vooral praktisch) vragenlijst verspreid onder 5393 zorgmedewerkers (dokters, verpleegkundigen, assistenten) die hulp verleenden tijdens de uitbraak van het virus. De vragenlijst bevatte verschillende vragen en stellingen waarmee het volgende werd gemeten: symptomen van depressie, mate van angstaanvallen, mate van slapeloosheid, en sociale ondersteuning. De onderzoekers definieerden sociale ondersteuning als de mate waarin een zorgmedewerker zichzelf gewaardeerd voelt, vertrouwen krijgt van leidinggevenden, collega’s en patiënten, alsmede de mate waarin men van mening was dat er voldoende professionele steun aanwezig was in het geval van, bijvoorbeeld, een mentale inzinking of opkomende mentale problemen als indirect gevolg van het Coronavirus.
Angst, depressie en slapeloze nachten
De resultaten lieten zien dat 5.9% (319) van de aan het onderzoek deelnemende zorgmedewerkers te kampen heeft gehad of heeft met angstaanvallen, zowel tijdens als buiten de diensten om. 28% (1510) gaf aan symptomen van depressie te ervaren, onder andere, in de vorm van gevoelens van onmacht, verdriet en eenzaamheid als gevolg van sociale isolatie. Daarnaast vonden de onderzoekers dat maar liefst 34.4% (638) van de ondervraagde zorgmedewerkers te maken heeft met slapeloosheid. Niet geheel verrassend, vonden de onderzoekers dat angstvallen, symptomen van depressie en slapeloosheid vaker voorkwamen onder eerstelijns zorgmedewerkers.
De studie toonde ook aan dat vrouwelijke zorgmedewerkers en verpleegkundigen, alsmede zorgmedewerkers die symptomen van het virus vertoonden, aangaven te kampen hadden of hebben met meer en meer hevige symptomen van depressie. Wat betreft sociale ondersteuning, werd een beschermend effect gevonden. Dit betekent dat sociale ondersteuning, indien voldoende aanwezig, kan leiden tot minder en minder hevige symptomen van depressie, minder angstaanvallen en minder slapeloosheid onder eerstelijns zorgmedewerkers. Met andere woorden, om mentale problemen bij zorgmedewerkers te reduceren of zelfs te voorkomen is het van belang dat hen sociale ondersteuning wordt geboden, in de vorm van waardering door leidinggevenden, collega’s en patiënten, en dat zij ervan op de hoogte zijn dat er, indien nodig, ondersteuning wordt geboden in het geval van, bijvoorbeeld, een mentale inzinking of opkomende mentale problemen tijdens en buiten diensten om. Wat betreft sociale ondersteuning in de vorm van waardering, het eerdergenoemde applaus was niet alleen een mooi gebaar, maar mogelijk ook een mentale boost voor onze zorgmedewerkers.
Blijf op de hoogte van de belangrijkste ontwikkelingen over het arbobeleid rondom het Coronavirus. Schrijf je nu in voor onze nieuwsbrief
Dr. Elroy Boers is als onderzoeker verbonden aan de Universiteit van Montreal. Zijn onderzoek richt zich op het mentaal welzijn van mensen in de hedendaagse maatschappij. Daarnaast is hij de medegrondlegger van wetenschappelijk adviesbureau Science for Strategy.
Geef een antwoord
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.