Crisis dreigt op de IC-afdelingen van Nederlandse ziekenhuizen. “Maar liefst 81 procent van de IC-medewerkers dreigt binnen vier maanden uit te vallen door stress.” Dat zegt Theo Immers, voorzitter van het Nationaal Centrum Preventie Stress en Burn-out (NCPSB). De organisatie heeft onderzoek gedaan naar de gevolgen van de coronacrisis op de mentale weerbaarheid van IC-medewerkers.
Immers is geschrokken van de uitkomsten. “Ik denk dat Nederland ernstig rekening moet houden met een algehele lock-down”, zegt de NCPSB-voorzitter. “Aangezien alle overheidsmaatregelen zijn gericht op het managen van de IC-capaciteit in Nederlandse ziekenhuizen, zal de uitval van IC-medewerkers direct zijn weerslag hebben op het overheidsbeleid en de samenleving in zijn geheel.”
Verborgen burn-outs
Het NCPSB onderzocht artsen en verpleegkundigen die op IC-afdelingen van Nederlandse ziekenhuizen werken. Daarbij is gebruikt gemaakt van een onderzoeksmethodiek die niet alleen burn-out registreert, maar ook de mentale weerbaarheid van de onderzoekspersonen in kaart brengt. “Die data hebben voorspellende waarde. Je kunt er de zogenaamde ‘verborgen burn-outs’ mee boven water krijgen”, aldus Immers.
Uit het NCPSB-onderzoek blijkt dat het merendeel van de IC-medewerkers zich in de gevarenzone bevindt. Dat houdt onder meer in dat de persoon in kwestie permanent reserves aanspreekt om te kunnen blijven functioneren. Rust nemen helpt niet meer, zegt Immers. “Tijdens rustperioden treedt in deze fase geen herstel meer op. Het vermogen om stress weg te managen neemt na verloop van tijd bovendien af. Het is een glijdende schaal die, zonder adequate interventie, onherroepelijk leidt tot een breekpunt. Dan is er sprake van een burn-out. In de medische sector is zo’n medewerker dan doorgaans meer dan een jaar arbeidsongeschikt, weten we uit ervaringscijfers.”
Overuren
Immers heeft voor zijn onderzoek gesproken met veel IC-medewerkers die aangeven dat ze bij een tweede coronagolf niet meer extra overuren willen werken. “Dat is opmerkelijk in deze beroepsgroep omdat die normaliter juist erg hoog scoort op arbeidsethiek.”
De intrinsieke motivatie om patiënten te helpen is dan ook onverminderd erg hoog, hoger zelfs dan onder normale omstandigheden, zo blijkt uit het onderzoek. “Het is dus niet die motivatie die afkalft; het is het aanpassingsvermogen dat onder druk staat, zo blijkt uit ons onderzoek. De IC-medewerker wil wel, maar kan niet meer. De ervaringen tijdens de eerste coronagolf hebben diepe sporen getrokken bij de zorgverleners. Veel IC-medewerkers geven in gesprekken met stresscoaches aan dat ze ander werk willen.”
Onbegrip
Immers heeft veel reacties uit de zorg gehad op een TNO-onderzoek dat afgelopen vrijdag is uitgekomen. Daaruit zou blijken dat het aantal burn-outklachten onder Nederlandse werknemers tijdens de coronacrisis gelijk is gebleven. “Ik hoor vooral verbazing en ongeloof in de reacties op de TNO-bevindingen. De mensen die ik spreek, begrijpen niet hoe een onderzoek de plank zo kan misslaan. Ze spreken zonder enig voorbehoud de resultaten van het onderzoek tegen. “Dit kan onmogelijk”, zeggen ze allemaal.” De vele reacties die Immers vrijdag optekent, komen onder meer van een HR-directeur van een ziekenhuis uit de Randstad, een specialist van het AMC in Amsterdam, verschillende psychotherapeuten en van een stress- en burn-outcoach die zorgmedewerkers heeft bijgestaan tijdens de eerste coronagolf.
Immers kan het TNO-rapport niet rijmen met de resultaten van eigen recente onderzoeken en die van anderen. Zelf heeft hij dit jaar verschillende groepen werkende Nederlanders onder de loep genomen. Maurice de Hond deed dat in juli nog in opdracht van het CNV. “Al die onderzoeken laten een héél ander beeld zien.”
Deskundigheid
Wat de NCPSB-voorman wel opvalt, is dat het TNO de ‘verborgen burn-outs’ helemaal over het hoofd ziet. “En dat is belangrijk want 80 Procent van de patiënten ziet hun eigen burn-out niet aankomen. Dat verschijnsel is in de medische wetenschap welbekend en goed gedocumenteerd. Om daar goed je vinger achter te krijgen, moet je als onderzoeker over behoorlijk wat deskundigheid beschikken over stress en burn-out, anders stel je niet de juiste vragen.”
Geef een antwoord
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.