Preventie van (beroeps)ziekten: meer zicht op blootstelling

Beroepsmatige blootstelling aan gevaarlijke stoffen draagt voor circa 5% bij aan de totale ziektelast in Nederland. Dit cijfer is vergelijkbaar met bijvoorbeeld obesitas. Jaarlijks sterven ongeveer 4000 (oud-)medewerkers aan de gevolgen van blootstelling aan gevaarlijke stoffen tijdens het werk, waarbij het vooral gaat om de gevolgen van langdurige blootstelling die vaak geen kortetermijneffecten heeft, te vergelijken met roken. Daarnaast krijgt een veelvoud daarvan ziekteklachten.

Het exposoom onderzoek

Stoffen kunnen diverse effecten hebben op het lichaam, bijvoorbeeld op de genen (tesamen het ‘genoom’), op eiwitten (het ‘proteoom’) en diverse andere ‘lagen’ in het lichaam. De optelsom van deze vaak samenhangende effecten als gevolg van blootstelling wordt het exposoom genoemd. Exposoom onderzoek geeft meer inzicht in welke (combinaties van) blootstellingen aan gevaarlijke stoffen tijdens het werk en welke werkomstandigheden leiden tot gezondheidseffecten en ziekte bij (oud-)medewerkers. Deze inzichten bieden mogelijkheden voor de preventie van deze beroepsziekten.

Exposoom is de combinatie van alle blootstellingen aan gevaarlijke stoffen door de dag heen, niet alleen tijdens het werk, en het biologische effect van deze combinatie van blootstellingen op de gezondheid.

Onlangs is een artikel gepubliceerd door Anjoeka Pronk, senior scientist Risk Analysis van TNO, en Roel Vermeulen, hoogleraar milieu-epidemiologie en exposoom analyse van UU, waarin de kansen beschreven zijn van toepassing van het exposoom onderzoek voor  effectievere preventie van (beroeps)ziekten.

Het toepassen van het exposoom onderzoek

Door toepassing van het exposoom onderzoek valt in de toekomst ook meer en meer te achterhalen waarom de ene medewerker niet ziek wordt en de andere, werkzaam in precies dezelfde omgeving, wel. Het onderzoek kan inzichtelijk maken hoe een combinatie van verschillende blootstellingen samen kunnen leiden tot gezondheidseffecten en wat de eerste tekenen van negatieve effecten van de blootstelling zijn (‘early warning signals’).

Door deze kennis kunnen risico’s beter en sneller beoordeeld worden en kan het beleid worden aangescherpt. Beleid en regulering worden door middel van onderzoeken als deze meer (door wetenschappelijke) data gedreven.

Preventie door real time en non invasief data verzamelen

TNO werkt aan de ‘virtual occupational hygiene assistent’ waarmee geautomatiseerde preventieve maatregelen op basis van sensormetingen binnen bereik komen voor bedrijven waar er wordt gewerkt met gevaarlijke stoffen.

Werknemers of leidinggevenden kunnen worden gewaarschuwd wanneer een blootstellingsniveau de grenswaarde nadert, zodat er op tijd kan worden ingegrepen. Op langer termijn kan deze techniek gecombineerd worden met kennis over vroege ziekteprocessen, zodat preventief ingrijpen mogelijk is. Op deze manier wordt het risico op het oplopen van een beroepsmatige ziekte kleiner.

Meer weten?
Lees het artikel op de TNO website.

Meer nieuws over veiligheidsbeleid

Filed Under: Arbobeleid, Gevaarlijke stoffen, HSE, Nieuws