Afleiding speelt een rol bij ernstige aanrijdingen op het werk

Het RIVM heeft onderzoek gedaan naar aanrijdingen tussen voertuigen en personen op de werkplek. De aanrijdingen vinden vaak plaats omdat de bestuurder de voetganger niet zag of omdat de voetganger het voertuig niet zag of hoorde. Afleiding kan hierbij een rol hebben gespeeld.

Driekwart was afgeleid

Uit een analyse van vijftig ernstige arbeidsongevallen uit de periode 2012 – 2018 waarbij afleiding een rol speelde, blijkt dat bij driekwart van de gevallen de aangereden voetganger was afgeleid. De bestuurder was afgeleid bij ongeveer de helft van de aanrijdingen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een magazijnmedewerker wiens voet verbrijzeld werd door een heftruck, of een wegwerker die werd aangereden door een veeg- en zuigwagen.

Cognitieve en visuele afleiding komt het vaakst voor

Uit het onderzoek blijkt dat cognitieve en visuele afleiding het vaakst voorkomen. Mensen kunnen bijvoorbeeld afgeleid worden op het werk als zij rommel op de grond zien, of een obstakel op hun pad, of zij concentreren zich op hun taak. Hierdoor merken ze veranderingen in de omgeving, zoals een passerende voetganger of een naderend voertuig, niet op. In slechts enkele gevallen was sprake van dagdromen.

Afleiding als onderdeel van de werkomgeving

Opvallend aan het onderzoek is dat mensen op het werk de afleiding niet vrijwillig lijken op te zoeken. Dit is anders bij ongevallen op de openbare weg, waarbij bestuurders er soms zelf voor kiezen om afleiding te zoeken, bijvoorbeeld op hun smartphones. Bij aanrijdingen op het werk blijkt dat de afleiding onderdeel is van de werkomgeving of werkzaamheden. Medewerkers worden als het ware gegrepen door de bron van afleiding, of zij concentreren zich op de uitvoering van hun taak.

Advies RIVM

Afleiding is niet te voorkomen, omdat mensen niet de hele dag honderd procent alert kunnen zijn. Het is daarom belangrijk bij maatregelen te kijken naar wat werknemers in de praktijk doen (soms afgeleid zijn) en minder uit te gaan van wat mensen zouden moeten doen (altijd opletten). Daarom adviseert het RIVM om kritisch naar de werkprocessen te kijken om gevaarlijke situaties te vermijden. Zorg er bijvoorbeeld voor dat voetgangers niet in de buurt van voertuigen komen in een gebied waar zowel de bestuurder als de voetganger zich moeten concentreren op hun taak.

Over het onderzoek

Het RIVM heeft voor de analyse informatie gebruikt uit de Storybuilder, een database met gegevens over meer dan 30.000 ernstige arbeidsongevallen in Nederland. Daarnaast is informatie gebruikt uit databronnen van de inspectie Sociale Zaken en Werkgelegenheid.

Lees het volledige onderzoeksrapport hier.

Filed Under: Gedrag en cultuur, Nieuws, Omgevingsveiligheid, Veiligheidsbeleid, Werkmilieu en omgevingsrisico’s