De nieuwe Verordening machineproducten is officieel van kracht per 14 juni met het nummer EU 2023/1230 en vertaald in de bekende EU-landstalen. De voorzitter van de Nederlandse normcommissie machineveiligheid, Paul Hoogerkamp, controleert de vertaling. Voor HSE Actueel zal Paul een serie blogs schrijven over de nieuwe verordening en de impact op de Nederlandse regelgeving en de praktijk. Hij trapt de serie af met een blog waarin hij antwoord geeft op de vraag: Is het nodig om de Nederlandse vertaling te controleren?
Je kunt je afvragen of het nu nodig is dat ik op dit moment de Nederlandse vertaling controleer. Helaas is in de vertaling van de vorige (dus de huidige) Machinerichtlijn (2006/42/EG) behoorlijk wat fout gegaan. Toen heb ik die fouten in een gezamenlijke publicatie van NEN en FME beschreven. Hoewel op het eerste gezicht veel is verbeterd, had ik binnen het uur al drie punten te pakken (het scheelt natuurlijk als je weet waar je moet zoeken).
Und of ou of or?
Een voorbeeld ter illustratie uit Artikel 1: In deze verordening worden gezondheids- en veiligheidseisen vastgesteld voor het ontwerp en de bouw van machines, verwante producten en niet voltooide machines opdat deze op de markt kunnen worden aangeboden en in bedrijf kunnen worden gesteld, terwijl tegelijkertijd een hoog niveau van bescherming …etc.
Het gaat hierbij om het woord en …tussen aangeboden en in bedrijf… In de Duitse vertaling staat op die plaats und en in de Franse vertaling staat daar ou. In de Engelse versie staat er or en die vertaling is leading; of is nu dankzij Brexit de Franse vertaling meer leidend?
Niet voltooid of niet-voltooid?
Nu zou je kunnen zeggen dat een pietluttige (ver)taalfout op zich niets afdoet van het gedachtengoed van deze verordening. Ook is het koppelteken bij de vertaling niet-voltooide machine taalkundig een punt van aandacht. Wat is het verschil tussen een niet voltooide machine en een niet-voltooide machine?
Ik kan je uit ervaring verzekeren dat juristen vallen over verkeerd geplaatste leestekens, zoals een komma in een zin. Voorbeeldje? Vergelijk: “Mensen die een uitkering krijgen, …” met “Mensen, die een uitkering krijgen, …”.
De eerste zin betekent: ‘alleen die mensen die een uitkering krijgen’. De tweede zin: ‘mensen, met als eigenschap dat ze allemaal een uitkering krijgen’. De tweede zin beweert iets wat niet waar is.
Oxford comma
Tenslotte een meer aan machineproducten gerelateerd voorbeeld: “Storingen, die de gebruiker zelf kan verhelpen, …”. De gebruiker van de machine kan zich hierop beroepen bij de fabrikant als hij de machine al helemaal heeft gedemonteerd en desondanks de storing niet heeft kunnen verhelpen.
Bij de vertaling van de II-B verklaring kom ik daar op terug. Dan gaat het over de beruchte Oxford comma, waardoor de tekst net een andere lading kan krijgen.
Over de auteur
Paul Hoogerkamp is ingenieur, adviseur en instructeur machine- en productveiligheid bij Mecid. Hij is auteur van de arbo-informatiebladen AI-11 Machineveiligheid: afschermingen en beveiligingen en AI-58 Machineveiligheid: aanschaf en ingebruikname nieuwe en gebruikte machines. Beide uitgaven zijn gepubliceerd op de kennisbank Sdu HSE.
Paul zal met enige regelmaat schrijven over de nieuwe verordening. Knelpunten in relatie met de verordening kun je melden via het contactformulier.
Geef een reactie
Je moet ingelogd zijn op om een reactie te plaatsen.